پدافند غیر عامل در برابر بلایا:

1)پدافند غیر عامل در برابر زلزله

آمادگی فردی:  بايد به کارهايی که به هنگام زلزله انجام خواهيد داد کاملا فکر کنيد. ممکن است در منزل و يا در سالن اجتماعات، در حال تماشای تئاتر، در استاديوم، با دوستانتان، در حال رانندگی و يا مشغول انجام ساير کارهای روزمره باشيد. برنامه ريزی و آمادگی باعث ميشود که شما بهنگام زلزله،فردی خونسرد و آرام ولی موثر باشيد. بايد مردم نزديکترين مراکز امداد و نجات مانند کلنيکها، آتشنشانی و پليس را بشناسند.

  در محیط های اداری بايد:  يک کيف شامل ضروريترين وسايل را آماده کرده و در يک مکان امن و قابل دسترس قرار دهيد تا بعد از زلزله مورد استفاده قرار دهيد. مهمترين نيازها بعد از زلزله عبارتند از: تغذيه، بهداشت، عمليات نجات و کمک به ديگران که برای اين عمليات نياز به ادواتی داريم که جمع آوری آنها بعد از زلزله ممکن است غير ممکن باشد. پس بهتر است آنها را قبل از وقوع زلزله آماده کنيم و در يک کيسه و در يک مکان امن قرار دهيد.  با اين تجهيزات شما ميتوانيد خود و ديگران را بعد از زلزله تا رسيدن نيروهای امداد و نجات تا هفتاد و دو ساعت و يا بيشتر در خانه، محل کار و يا اتومبيل خود حفظ کنيد.شما بايد مايحتاج خود را بر اساس تشخيص خود در منزل، محل کار و در اتومبيل شخصيتان آماده نماييد.

  وسايل ضروری:  1. جعبه کمکهای اوّليه شامل باند و گاز، ابزار استريل، پماد سوختگی، آنتی بيوتيک، آسپرين، يک قيچی کوچک، قطره چشمی، و داروهای مورد نياز که هر کدام از اعضای خانواده بطور معمول در آن استفاده می کنند. 2. يک دفتر يادداشت، شامل شماره تلفن های ضروری مراکز امداد و نجات چراغ قوه و باتريهای تازه  3. راديوی ترازيستوری با باتری های شارژ شده. 4. يک کپسول کوچک آتش خاموش کن. 5. دستکش ضخيم و کفش سبک. 6. وسايل بهداشت فردی مانند حوله، صابون، مسواک، خمير دندان، پودر شوينده، دستمال.7. انبردست و پيچ گوشتی، بيل و يک کلنگ کوچک.  8.حداقل 4 ليتر آب برای هرکدام از افراد در يک ظرف نشکن ذخيره کنيد. ظرفها بايد بصورت مرتب از نظر تازگی و سلامت کنترل شده و تعويض شوند. 9. مواد غذايی، شامل برای سه روز بر اساس تعداد اعضای خانواده مانند غذاهای کنسروی، کمپوت، بيسکويت، آب نبات و غيره.

  توصيه های ايمنی قبل از وقوع زلزله در ساختمانهای اداری:  1) در صورتی که ساختمان اداری شما بدون مقاومت لازم در مقابل زلزله های شديد ميباشد با همکاری مشاوران و افراد خبره برای مقاوم سازی اين ساختمانها اقدام نماييد.  2) قطعات دکوراسيون در سقف اتاقها را مورد بررسی قرار دهيد و در صورت نياز آنها را تعمير کنيد.  3) لامپهای مهتابی (فلورسنت) در سقف اتاقها بايد در محل خود کاملا محکم بسته شده و توسط دو سيم در دو انتها مهار شوند.  4) چراغها بايد بصورت کاملا مطمئن به سقف متصل شوند.  5) برای جلوگيری از افتادن کانالهای تهويه هوا، اين قطعات بايد در محل خود به طرز صحيحی مهار شوند. 6) بلندگوها که در قسمتهای مختلف راهروها نصب شده اند، بايد محکم بسته شوند تا تکانهای آنها به هنگام زلزله کاهش يابد. چرا که وجود آنها در ساختمان ضروری است. ( برای ارسال پيامهای ضروری).  7) محل قرار دادن سيستم های مخابراتی و ارتباطی بايد بدقت بررسی شود و از ايمنی آنها اطمينان حاصل گردد.  8) برقراری سيستم ارتباطی داخل ساختمان از طريق تلفنهای بيسيم و قابل حمل در هر قسمت عمل جمع آوری اطلاعات از افراد و وضعيت محل را به راحتی امکان پذير مي سازد.  9) کپسولهای آتشنشانی به همراه راهنمای استفاده از آنها در فواصل معينی قرار دهيد و کارمندان را از محل و نحوه استفاده ازآنها آگاه سازيد.  10) مکانهای آسيب پذير داخل ساختمان از قبيل آزمايشگاهها و کارگاهها را شناسايی کرده و آنها را ايمن نموده و اشياء را در محل خود ثابت نماييد. 11) در تمام طبقات و اتاقها ليست اسامی کارمندان را تهيّه نماييد. 12) نقشه ای از تمام مکانهای مهم، اتاقها، راهروها، راه پله ها و موقعيت انبارها تهيّه نماييد.  13) ليستی از تمام دارايی ها و وسايل قسمتهای مختلف برای برآورد خرابی های احتمالی پس از زلزله تهيّه نماييد.  14) ليستی از شماره تلفنهای ضروری شامل آتش نشانی، بيمارستانها و درمانگاهها تهيه نماييد. 15) با همکاری کارمندان در بخشهای مختلف تجهيزات اداری حجميم مانند کامپيوترها و دستگاههای کپی را با بستهای فلزی و يا کمربندهايی ببنديد، چرا که احتمال جابجايی آنها بهنگام زلزله وجود دارد و ممکن است باعث انسداد دربها و راههای خروجی شوند.  16) با همکاری کارمندان قفسه ها، فايلها و کتابخانه ها را بصورت مناسبی به ديوار متصل نماييد. 17) اشياء سنگين را در قفسه های بايگانی قرار ندهيد چرا که احتمال سقوط آنه وجود دارد.   18) از کارمندان بخواهيد که ميزهای کار خود را در کنار پنجره ها و يا زير لامپها و اشياء آويزان قرار ندهند.  19) پارتيشن ها را در مکان خود با بست فلزی ببنديد. 20) مطمئن شويد که کارمندان درب فايلها را وقتی که استفاده نميکنند، قفل کنند.  21) با هم همکاری نماييد، اشيايی مانند آبگرم کن که احتمال اشتعال آنها وجود دارد را کنترل نماييد.  22) بايگانی و انبار نقاطی هستند که بدليل وجود اشياء قابل اشتعال در آنها مستعد آتشسوزی بعد از زلزله شديد هستند.  23) سعی نماييد مواد قابل اشتعال مانند روغن و گاز را از وسايلی مانند کاغذ، کيسه پلاستيکی و کارتن ها دور نگه داريد و اقدامات احتياطی در مقابل آتشسوزی را در اين مکانها انجام دهيد و نيز تجهيزان اتفاء حريق در جنب آنها نصب نماييد. از آنجا که آزمايشگاه محل نگهداری مواد خطرناک و قابل اشتعال است، لازم است که توصيه های ايمنی را مانند بايگانيها و انبارها در آزمايشگاه هم در نظر بگيريد. همچنين حتما مواد آزمايشگاهی خطرناک و قابل اشتعال را در ظروف پلاستيکی و نشکن قرار دهيد.   

 وظایف کارمندان:  1) همه کارمندان بايد طراحی راههای فرار در اداره خود را مطالعه کنند.  2) وقتی که وارد اتاقی ميشوند بايد تمام راههای فرار، محل کپسول آتش خاموش کن و همچنين جعبه کمکهای اوّليه را کاملا بدانند.  3) وقتی از يک بخش به بخش ديگری منتقل ميشوند بايد پله ها و پله های اضطراری را بشناسند.  4) کارمندان بايد وسايل شخصی و ضروری خود را به همراه يک جفت کفش در يک جعبه جداگانه، درداخل کمد خود قرار دهند تا به آسانی به آن دسترسی داشته باشند.   5) تمام شماره تلفنهای ضروری را روی يک کارت همواره در کيف پول خود داشته باشند. 6) زير ميز هميشه بايد يک مکان مشخص (180 سانتيمتر مربع) برای لحظه خطر وجود داشته باشد.

  نکات بسيار مهم : 1) آموزشهای ضروری کمکهای اوليه با همکاری هلال احمر.  2) تشويق کارمندان به شناخت دقيق کليه مکانهای ساختمان، مخصوصا مکانهای ناامن و راههای اضطراری. 3) آموزش استفاده از آتش خاموش کن به کارمندان و نحوه خاموش کردن آتش با آنها. 4) آگاه کردن کارمندان از محل تجهيزات آب، گاز، و الکتريسيته برای قطع جريان آنها در مواقع ضروری.

2) پدافند غیر عامل در برابر سیل:

پديده ها و يا بلايای طبيعی همانند سيل هميشه تاريخ وجود داشته و در هر دوره ای با وقوع آن مشکلاتی برای بشريت به وجود آورده اند و تقريبا اينگونه می توان گفت که بشر هيچگاه قادر به جلوگيری از وقوع اين پديده ها نبوده است. اگرچه با گذر زمان و پيشرفت علم از ميزان خسارات مادی و جانی آن تا حدود زيادی کاسته شده است.

 آشنايی با راه های مقابله با سيل:  باران شديد، ذوب برفها، تغيير بستر رودخانه‌ها و تخريب سدها و آب‌بندها، از جمله عواملی هستند که ممکن است باعث بروز سيل گردند. چنانچه در مناطقی زندگی می‌کنيد که در معرض خطر سيل هستند، رعايت موارد زير را کمک کننده خواهيد يافت. در مناطق شمالی کشورمان، در چند سال اخير، به دليل تخريب گسترده جنگلها، خطر بروز سالانه سيل افزايش چشمگيری يافته است. ساکنان اين مناطق، لازم است به پيش‌بينی های سازمان هواشناسی کشور توجه لازم را مبذول دارند.

  پيش از وقوع سيل : 1) به تعداد کافی آجر و گونی و به مقدار کافی شن و ماسه در اداره داشته باشيد.  2) اسناد، کاغذها ومدارک مهم خود را در کيسه‌های پلاستيکی و در مکانی امن نگهداری کنيد. 3) چنانچه ورودی‌های اداره يا پنجره‌ها در معرض خطر سيل هستند، لبه‌های آنها را با کيسه‌های شن و ماسه بپوشانيد . نکته مهم: رايانه ها،فرشها و اشيايی گرانقيمت را به طبقات بالاتر و يا سطوح مرتفع منتقل نماييد.

  پس از شروع سيل:  در صورت امکان، در منزل يا اداره بمانيد: چنانچه در ساختمان قابل اعتمادی زندگی می‌کنيد، در آن بمانيد، اگر می‌توانيد، به طبقات فوقانی برويد، به اندازه کافی غذا، آب، لوازم ضروری همراه داشته باشيد. اشياء گرانبها و اسناد مهم را با خود برداريد. چنانچه وقوع سيل را پيش‌بينی نکرده بوديد يا سرعت بالا آمدن آب بسيا ر زياد است، به گونه‌ای که فرصت جمع‌آوری و حمل اشياء گرانبها را نداريد، آنها را به سطوح بالاتر منزل مثل طاقچه‌ها منتقل کنيد. به ياد داشته باشيد که سيل، می‌تواند زيرسازی ساختمانها را تضعيف کند و ساختمانهای تضعيف شده را ويران نمايد. همواره از سلامت کامل ساختمان منزل و اداره خود اطمينان حاصل کنيد. به سطح آب در محيط اطراف خود توجه داشته باشيد تا بتوانيد تخمينی از بالا آمدن سطح آب و ميزان پيشرفت سيل داشته باشيد. تا زمانی که از سلامت منابع آب يا آب لوله کشی اطمينان حاصل نکرده‌ايد، از آبی که ذخيره کرده‌ايد استفاده نماييد. در صورتی که می‌خواهيد منزل يا اداره را ترک نماييد: به ميزان کافی آب، مواد خاکی و وسايل ضروری به همراه خود داشته باشيد. پوشاک کافی به همراه داشته باشيد. گاه ممکن است تا چند روز، مجبور باشيد در محيط باز باقی بمانيد.

  شیوه کمک خواستن:  در صورتی که پيش‌بينی می‌کنيد سطح آب، بيش از حد بالا بيايد و زندگی شما را به مخاطره بياندازد، به فکر روشی جهت کمک خواستن باشيد.از سطوح بلند مثل طبقات فوقانی، لبه پشت بام و حتی لبه پنجره‌ها استفاده کنيد و با تکان دادن پارچه و اشياء براق و رنگهای مشخص و حتی فرياد زدن کمک بخواهيد.چنانچه طوفان شديد وجود دارد يا احتمال تخريب سقف می‌دهيد، از رفتن به قسمتهای ميانی پشت‌بام خودداری کنيد. همچنين اگر سقف پشت بام شما شيبدار است، حتی‌المقدور از رفتن پشت بام اجتناب کنيد .  چنانچه بيرون هستيد،  در هنگام عبور از ميان آب، بسيار مراقب باشيد. تنها ارتفاع ۱۵ سانتی‌متر آب با جريان شديد کافی است تا تعادل شما را بهم بزند. در صورت امکان، از يک تکه چوب جهت تخمين مسير پيرامون خود و سطح زير آب استفاده نماييد. از تردد در نزديک سدها و آب‌بندها پرهيز کنيد. تماس خود را با آب باقيمانده از سيل به حداقل برسانيد چرا که احتمال آلودگی شديد آن، قابل توجّه است .

 3)پدافند غیر عامل در برابر طوفان:

طوفانعبارت است از آشفتگی جوی با اختلال در فشار موجود با گستردگی طوفان ‎ های تورنادو (عرض 1 کيلومتر) تا گردبادهای حجيم (عرض 2 تا 3 هزار کيلومتر) را گويند. گاه بر اثر حرکت شديد باد که در جريان دو جبهه هوای سرد و گرم توليد می ‎ شود به قدری شدّت آن زياد است که به صورت امواج هوايی سريع به حرکت در می ‎ آيد و در مسير خود باعث قطع درختان، خرابی ساختمان ‎ ها و شکستن شيشه ‎ ها می ‎ شود و مناطق وسيعی را در هم می ‎‎ کوبد. سرعت حرکت طوفان گاه به صدها کيلومتر در ساعت می‎رسد. طوفان‎ ها، که در نقاط مختلف دنيا به صورت گردباد، بادهای دريايی و يا تند باد ديده می ‎ شوند، ممکن است گردبادی با سرعت چرخش 100 تا 400 کيلومتر در ساعت و سرعت جابجايی 50 تا 70 کيلومتر در ساعت ايجاد کنند. طوفان ‎ ها اغلب با باران ‎ های شديد و سيل همراه ‎ اند.  گردبادهای دريايی که از اقيانوس ‎ های مناطق حاره منشأ می ‎ گيرند قدرت تخريبی زيادی دارند. اين گردبادها در اوايل تابستان و اواخر پاييز بيشتر ديده می ‎ شوند و معمولاً بين 7 تا 15 درجه عرض شمالی يا جنوبی در دو طرف خط استوا رخ می ‎ دهند. در اين مناطق به طور متوسط سالانه 40 گردباد دريايی بزرگ ثبت می ‎ شود. اعلام آگاهی قبل از وقوع طوفان، ميزان مرگ و مير و ناتوانی را محدود نموده و مجروحين دارای جراحات سطحی و بی ‎ اهميت خواهند بود.

  انواع طوفان:  الف) طوفان شن : عبارت است از صعود پرقدرت شن و ذرات گرد و غبار در اثر بادهای سخت و طوفانی که به سمت ارتفاعات به حرکت درمی آيد. ب) طوفان ‎ های رعد آسا : عبارت است از ابرهای کومولوس حجيمی که در آنها مراکز بارالکتريکی گسترش يافته است. ج) طوفان شديد: عبارت است از طوفان ‎ های مخرب و متمرکز که در سطح زمين ايجاد می ‎ شوند علامت مشخص کننده اين نوع طوفان ابرهای متراکم و پراکنده لوله ‎ ای شکل است که تا سطح زمين گسترش يافته و در مسير خود مخرب ‎ ترين اثرات را ايجاد می ‎ کند. د) طوفان ‎ های استوايی : اين گونه از طوفان ‎ ها در درياهای آزاد ايجاد شده و از ويژگی ‎ هاهی آن خسارات ناشی از بادهای شديد، ريزش شديد باران، امواج طوفانی دريا، امواج ساحلی شديد، سيل دريايی، سيل رودخانه ‎ ای،‌ رعد و برق و طوفان ‎ های رعد آسا است. و) امواج طوفانی : بالا آمدن ناگهانی آب دريا در اثر وزش بادهای شديد و فشار کم اتمسفر، منجر به ايجاد امواج طوفانی می ‎ گردد. اين امواج گاه با اسامی دريای طوفانی، امواج طوفانی با امواج ناشی از جزر و مد شناخته می ‎ شوند.

اقدامات قبل از وقوع طوفان : 1- در مناطقی که توفان موسمی و مسبوق به سابقه است بايد زمان خاص آن را، با توجه به اطلاعات قبلی، پيش بينی کرد. 2- از مقاوم بودن محل سکونت خود در برابر توفان مطمئن شويد. در مناطقی مانند حاشيه های کوير و مناطق بادگير، تمام ساختمان ها بايد گنبدی شکل ساخته شوند. 3- خطر شن روان در مناطق شنی و کويری از حوادث زيانبار است که با کاشتن و پرورش گياهان خاص منطقه می توان آن را مهار کرد.  4- ذخيره آب و غذا (ترجيحاً به صورت کنسرو) به اندازه مصرف سه روز آماده کنيد و در کيف نجات قرار دهيد. در صورتی که غذا به صورت کنسرو نباشد بايد هر دو هفته يک بار تجديد شوند.  5- پناهگاه مناسبی انتخاب کنيد. زيرزمين منازل، زير پله ها و يا وسايل سنگين و پابرجا، که دور از ديوارهای خارجی و پنجره ها قرار دارند، مکان های خوبی برای پناه گرفتن از توفان هستند. 6- اگر قصد تعمير و اصلاح خانه خود را داريد بايد به مستحکم کردن يک اتاق داخلی در مقابل بادهای توفانی توجه کنيد. 7- درختان خشک شده و شاخه های پوسيده آنها را قطع کنيد تا خطر افتادن تنه درختان بر روی خانه کاهش يابد. 8- با هم قرار ملاقات بگذاريد تا بعد از توفان مطمئن شويد هيچ کس گم نشده است يا نياز به کمک ندارد.  9- همواره بنزين در باک اتومبيل خود داشته باشيد.  10- احتياط های لازم برای پيشگيری از خطر وقوع حريق را به عمل آوريد و به هيچ وجه در منزل مواد آتش زا نگهداری نکنيد.  11- خانه، خانواده و اموالتان را در برابر توفان بيمه نماييد.

  در صورت بروز طوفان : 1. برای اطلاع از وضعيت و گرفتن دستورات لازم به راديو، تلويزيون و يا اعلام بلندگوهای عمومی گوش فرا دهيد. 2. پنجره ‎ های خانه را با تخته بپوشانيد (بر روی پنجره ‎ های بزرگ و پهن به منظور پيشگيری از خرد شدن، نوار چسب ‎ های مناسب بچسبانيد). 3. لوازم و ابزاری را که بيرون هستند به داخل بياوريد. 4. غذا و آب ذخيره کنيد، راديو و چراغ قوه همراه داشته باشيد.  5. جريان برق، آب و گاز را قطع کنيد (امکان شروع هر گونه حريق را از بين ببريد). 6. در منزل بمانيد و به پنجره و درها نزديک نشويد (به محکم ‎ ترين قسمت خانه پناه ببريد).  7. تماشای طوفان سهل ‎ انگاری است، وقتی که امواج طوفان درست بالای سر شماست مرحله آرامش است بزودی باد شديد از سمت ديگر بر خواهد خواست.  8. بعد از طوفان به خارج از منزل نرويد (به آرامش پس از وقوع طوفان اعتماد نکنيد، اين آرامش بيش از چند دقيقه طول نخواهد کشيد،‌ در داخل منزل و پناهگاه باقی بمانيد زيرا طوفان شديد از جهت مخالف باز خواهد گشت). 9. جز در مواقع ضروری رانندگی نکنيد.  10. اگر فرصت نداريد به پناهگاه برويد در نزديکترين نهر يا جوی آب دراز بکشيد و سر خود را با دست بپوشانيد.  11. به دليل نامنظم بودن طوفان ‎ های استوايی، اغلب اوقات پيش ‎ بينی محل و زمان دقق وقوع طوفان غيرممکن است.  12. چنانچه دستور ترک محل صادر شود، بايد فوراً به آن عمل نماييد. 13. از ساحل و ساير مناطقی که احتمالاً در معرض خطر جزر و مد است دور شويد، طوفان ممکن است موجب جاری شدن سيل گردد پس، از جاده ‎ هايی استفاده کنيد که از رودخانه ‎ ها دور باشند. 14. درجه برودت يخچال را افزايش دهيد تا در صورت قطع برق، مواد غذايی برای مدت طولان ‎ تری قابل نگهداری باشند.  15. اثاثيه خارج از منزل را به داخل منزل بياوريد (سطل زباله – آنتن و ...). 16. از تلفن فقط در موارد ضرورت استفاده نماييد. 17. بعد از بروز طوفان از مناطق خطر و آسيب ‎ ديده دوری نماييد.  18. اگر احساس می ‎ کنيد که به سقف خانه فشار می ‎ آيد و در حال خراب شدن است پنجره ‎‎ ای را باز کنيد.

رعايت نکات ايمنی هنگام وقوع طوفان: 1- جريان برق، آب و گاز را با رعايت اصول ايمنی قطع کنيد. 2- فوراً دستگاه های گازسوز يا نفت سوز را خاموش کنيد.   3- اگر وقت کافی داريد پنجره های منزل خود را با تخته های محکم ببنديد ؛ می توانيد برای تقويت پنجره ها از نوار چسب استفاده کنيد. 4- برای حفاظت درهای بيرونی از بست های قوی استفاده کنيد.  5- از در و پنجره دور شويد تا از خطر پرتاب شيشه شکسته در امان بمانيد. مراقب درختان و تيرهای برقی که آسيب ديده و يا احتمال سقوط دارند باشيد.  6- هر چيزی را که ممکن است در داخل و خارج خانه به اطراف پرت يا شکسته شود در جای خود محکم کنيد.   7- اگر مقامات مسئول به شما توصيه کرده اند که محل مسکونی تان را تخليه کنيد اين کار را فوراً انجام دهيد.  8- اگر در خارج از منزل گرفتار توفان شديد، فوراً به پناهگاه برويد. به عنوان آخرين چاره در يک گودال، حفره يا مجرای آب بخوابيد.   اگر قصد تعمير و اصلاح خانه خود را داريد بايد به مستحکم کردن يک اتاق داخلی در مقابل بادهای توفانی توجه کنيد.  9- اگر هنگام وقوع توفان داخل اتومبيل هستيد در سمت راست جاده و در محل مطمئنی توقف نماييد و موتور خود را خاموش کنيد. جهت وسيله نقليه را در مسير باد قرار دهيد. سپس پنجره اتومبيل را کمی پايين بياوريد تا تعادل فشار در اتومبيل بر قرار شود.   10- اگر امکان خارج شدن از اتومبيل و پناه بردن به نقطه امن وجود دارد اين کار را انجام دهيد.  11- چون بعد از توفان های شديد خطر سيل و طغيان آب های جاری و راکد وجود دارد اصولی را که در مورد سيل گفته شد حتماً رعايت کنيد.  12- به ياد داشته باشيد اگر آرامش خود را حفظ کنيد در موارد اضطراری بهتر عمل خواهيد کرد.   13- سواحل و ساختمان های بلند را ترک کنيد زيرا اين مکان ها خطرناک هستند. در ساختمان های کم ارتفاع يا زيرزمين ها و پناهگاه ها پناه بگيريد.

  رعایت نکات در هنگام اعلام وقوع طوفان: 1. وقتی که در ناحيه شما طوفان ‎ های توأم با رعد و برق وجود دارد، برای دستيابی به آخرين اطلاعات اضطراری که از سوی مقامات مسئول محلی اعلام می ‎ شود، راديو و يا تلويزيون خود را روشن نماييد. گوش به زنگ شنيدن (جديدترين) اطلاعيه ‎ های منتشره در مورد احتمال وقوع گردباد، يا اعلام وقوع گردباد باشيد.  2. سيستم هشدار در مورد گردباد که در محله يا منطقه شما موجود می ‎ باشد را بشناسيد. اکثر نواحی مستعد گردباد به يک سيستم آژير مجهز می ‎ باشند. فرق بين نوع آژير در هنگام احتمال وقوع گردباد با اعلام وقوع گردباد را بشناسيد. 3. وضعيت احتمال وقوع گردباد وقتی اعلام می ‎ شود که شرايط آب و هوايی مستعد ايجاد گردباد باشد، برای مثال در طی يک طوفان شديد توأم با رعد برق.  4. مواظب وضع هوا باشيد و آماده باشيد که در صورت بدتر شدن اوضاع فورا پناه بگيريد. وضعيت اعلام وقوع گردباد وقتی اعلام می ‎ شود که قيف گردباد مشاهده شود يا توسط رادار مشخص گردد. فورا بايد پناه بگيريد.  5. از آنجايی که گردبادها اغلب با طوفان ‎ های تندری همراه می ‎ باشند، هر گاه که احتمال وقوع يک طوفان توأم با تندر برود يا اين طوفان به وقوع بپيوندد، بايد به تغييرات اوضاع هوا، به طور جديد توجه نماييم. وضعيت احتمال وقوع طوفان تندری شديد به اين معنی است که امکان وقوع طوفان تندری شديد در ناحيه شما وجود دارد.  6. باتری ‎ های تازه (نو) و يک راديو يا تلويزيون که با باتری نيز کار می ‎ نمايد، در دسترس قرار دهيد. اغلب در طی طوفان ‎ های تندری، درست زمانی که اطلاعات در مورد اعلام وضعيت هوا بيش از هميشه موردنياز است – جريان برق قطع می ‎ شود.   7. برخی گردبادها به سرعت،‌ بدون زمانی برای هشدار اعلام وقوعشان و گاهی بدون همراهی طوفان توأم با تندر، ظاهر می ‎ شوند. زمانی که مواظب گردبادهايی که سريع پديدار می ‎ شوند هستيد، بايد بدانيد که نمی ‎ توانيد مطمئن باشدی که قيف گردباد را حتما خواهيد ديد چون امکان دارد ابرها با بارش باران مانع ديد شوند.

  رعايت نکات ايمنی بعد از وقوع طوفان : 1- برای کسب اطلاعات و دستورالعمل ها به راديو گوش دهيد و از دستورهای آن پيروی کنيد. 2- کمک های اوليه را به افراد آسيب ديده يا گرفتار برسانيد و در صورت نياز از ديگران کمک بخواهيد. پارگی نسوج، فرو رفتن جسم خارجی در بدن، سوختگی، گزش حشرات، ناراحتی های گوارشی پس از وقوع توفان شايع است که در مناطق توفان خيز بايستی آمادگی لازم برای کمک به مصدومينی که دچار اين نوع صدمات و ناراحتی ها هستند پيش بينی شود.   3- از منطقه خسارت ديده دور شويد مگر آن که از شما درخواست کمک شود يا اين که بتوانيد کمک کنيد.  4- از سيم های آويزان برق دور شويد و اين موارد را به مقامات مسئول اطلاع دهيد. 5- منابع اصلی آب و شبکه های تخريب شده فاضلاب را به مقامات مسئول گزارش دهيد.  6- به توصيه های مأموران امداد توجه کنيد.

 4) پدافند غیر عامل در برابر آتش سوزی:

پیشگیری از آتش سوزی در در محيط اداری : آتش سوزی يکی از مواردی است که هر روزه در گوشه و کنار شهرها اتفاق می‌افتد . آتش، زمان و مکان نمی شناسد و مهم نيست که شما چقدر برای آن آمادگی داريد .  او هر وقت که بتواند حضور می يابد و اين شماييد که بايد از اين مهمان ناخوانده پذيرايی کنيد. حال فکر می کنيد آمادگی مقابله با آن را داريد؟ مهمانی ناخواسته و مخرب .   چند اقدام احتياطی ساده می‌تواند خطر آتش سوزی را در خانه و اداره کاهش دهد .  در بدترين حالت و هنگام رخ‌دادن آتش‌سوزی، يک طرح فرار کاملا تمرين ‌شده می‌تواند به پيشگيری از آسيب‌ها و مرگ کمک کند .

  جلوگيری از آتش سوزی در خانه:   1) اگر بچه دار هستيد، يک کمد مخصوص برای اجناس خطرناک و قابل احتراق خود در نظر بگيريد که قفل مطمئنی داشته باشد و هر چند وقت يک بار برای مطمئن شدن از گرم نشدن کمد به آن سر بزنيد .  2) هيچوقت به رابط های لوازم برقی چندين دو شاخه وصل نکنيد و مراقب پريدن فيوز منزل و اداره تان باشيد .  3) سيم های لوازم برقی خود را از زير فرش ها و موکت ها رد نکنيد، زيرا سيم ها به راحتی پاره می شوند و ممکن است باعث آتش سوزی شوند .  4) برای وصل کردن سيم ها به ديوار از چسب استفاده کنيد، زيرا اجناسی همچون سوزن های ته گرد می توانند باعث پارگی سيم ها شده و خطرآفرين باشند .  5) سيم های فرسوده را قبل از ايجاد آتش سوزی تعويض کنيد .  6) مواد قابل احتراق را از نزديک محل های گرم همچون اجاق گاز،آبگرم کن و ... دور کنيد .   7) اجناس برقی که به طور غير عادی داغ شده اند را هر چه سريع تر از برق بکشيد و به يک برقکار نشان دهيد . 8) لامپ های پر نور قوی که گرمای زياد توليد می کنند را استفاده نکنيد، زيرا داغی زياد آنها باعث آتش سوزی می شوند، خصوصا اگر سقف منزل يا اداره تان چوبی است .  9) حتما قبل خروج از منزل يل اداره تان، آتش های روشن سيگار يا شومينه را خاموش کنيد . 10) لوازم برقی موجود در حمام را هنگام خروج از منزل، از برق بکشيد . 11)برای آمادگی از اتفاقات احتمالی يک سطل تهيه کنيد و در آن کمی ماسه و شن بريزيد و کمی جوش شيرين استفاده کنيد که سريعا بتوانيد آتش احتمالی را خاموش کنيد . اين سطل را در چند جای منزل و اداره داشته باشيد . 12) اگر در برج های مسکونی زندگی و اداری کار می کنيد به ياد داشته باشيد که هنگام آتش سوزی از پله اضطراری استفاده کنيد و سوار آسانسور نشويد . 13) در خانه شناساگرهای دود را نصب و آنها را به طور مکرر آزمايش کنيد . 14) باتری‌های اين دستگاه‌ها را هر شش ماه يک بار تعويض کنيد . 15) دست کم هر ده سال يک بار از يک متخصّص برق بخواهيد سيستم سيم‌کشی ساختمان منزل و اداره را وارسی کند . 16) چند کپسول آتش‌نشانی را در نقاط مختلف خانه و اداره نگهداريد و مطمئن شويد که طرز استفاده از آنها را می‌دانيد . 17) طرح فرار از خانه و اداره را در هنگام آتش‌سوزی تمرين کنيد .

  هنگام آتش سوزی : 1) به محض شنيدن بوی آتش، خانواده خود را از منزل و همکاران خود را از اداره خارج کنيد و سريعا همسايه ها را مطلع کرده و به آتش نشانی تلفن بزنيد .  2) اگر منزل و ادارهتان آتش گرفته است، به هيچ وجه به داخل خانه برنگرديد . 3) برای خاموش کردن آتش مواد نفتی يا وسايل الکتريکی، از آب استفاده نکنيد. با گذاشتن يک در پوش آن را خاموش کنيد . 4) هنگام وقوع آتش اگر نمی توانيد به کپسول آتش نشانی دسترسی پيدا کنيد، فوراً از منزل خارج شويد .  5) در صورت آتش گرفتن کاغذ يا لباس از رسيدن هوا به آن جلوگيری کنيد يا روی آن آب بريزيد . 6)حتی اگر وسايل کوچکی همچون ماهيتابه شما آتش گرفته است، مراقب باشيد. چون آتش های کوچک سريعا به تمام نقاط سرايت می کنند . 7)اگر لباس کسی آتش گرفته است با انداختن يک پتوی سنگين يا ريختن آب آن را خاموش نماييد .

5)پدافند غیر عامل در برابر سرقت:

   تا به حال دقت کرده‌ايد که وقتی قصد مسافرت داريد‌وخانه شما مدتی خالی می‌ماند،شما قبل از ترک منزل چه اقداماتی انجام می دهيد؟ احتمالا اوّل از همه اتو را از برق می کشيد. سپس شير گاز را می‌بنديد و بعد از آن هم به درب خانه چند عدد قفل می زنيد تا کسی نتواند وارد خانه شود،حتی به چند نفر از همسايه‌ها هم می‌سپاريد تا مراقب خانه شما باشند. گاهی اوقات هم چراغی را روشن می‌گذاريد تا هنگام شب، خانه کاملا تاريک و خاموش نباشد. ديگه چه کارهايی انجام می‌دهند؟ ماشينو می برين تعميرگاه تا بازديدش کنن و ببينن که سالمه و مناسب جاده هست يا نه. حتی لاستيک زاپاس رو هم چک می‌کنين تا ببينن قابل استفاده هست يا کم باد شده. شما اين اقدامات را انجام می دهيد تا از بروز حادثه جلوگيری کنيد. يعنی احتمال وقوع حادثه را کم کنيد و اينکه اگه حادثه‌ای پيش اومد خسارت اون رو کاهش بديد،به اين اعمال پدافند غير عامل در مقابل سرقت می گويند.

  سرقت يکی از جرايم مهم جوامع و عملی است که تقريباً در تمامی‌کشورها ديده می‌شود. اين جرم در گذشته‌های دور نيز وجود داشته و به اشکال مختلف صورت می‌گرفته است.سرقت در زمان‌های متفاوت و در جوامع مختلف تغيير نموده است؛ اما موضوعی که از ابتدای پيدايش سرقت تاکنون ثابت مانده، زشتی و مذموم بودن ماهيت آن است که همواره با مرتکب اين جرم برخورد و مقابله شده است.

  روش جلوگيری از سرقت مکانهای اداری:1) مقابل کليه پنجره‌های قابل دسترس، نقاط نفوذ پذير، نورگيرها و روی ديوارها حفاظ مقاوم و مطمئن نصب کنيد.  2) درب راهرو و پشت بام را با حفاظ نرده‌ای ايمن کنيد.  3) نسبت به تعويض قفل‌هايی که کليد يدکی آنها گم شده يا برای مدّتی دراختيار ديگران بوده اقدام کنيد.  4) در صورت خروج از اداره تنها به بستن درب خروجی اکتفا نکرده و کليه درب‌های داخل اداره (راهرو، اتاق‌ها و آشپزخانه) را قفل کنيد.  5) در صورت تغيير مکان حتما قفل‌های در اصلی مکان جديد را تعويض کنيد.  6) از ورود افراد ناشناس تحت عنوان فالگير، رمال و متکدی به داخل اداره جلوگيری کنيد.   7) کليد اداره خود را در دسترس افراد غير مطمئن قرار ندهيد. 8) اگر افرادی به عنوان ماموران سازمانهای مختلف به اداره مراجعه می‌کنند، قبل از شناسايی کامل و رويت کارت و مدارک شناسايی از ورود آنان اکيداً جلوگيری کرده و در صورت هر گونه ابهامات با پليس ۱۱۰ تماس بگيريد. 9) در صورتی که محوطه بيرونی اداره شما فاقد روشنايی کامل است با نصب لامپ بر سر درب اداره، روشنايی محل را تامين کنيد. 10) از قرار دادن نردبان و چارپايه و نظاير آنها در کنار ديوارها خودداری نماييد. 11) اداره خود را به دزدگير و تجهيزات ايمنی مجهز کنيد .  12) درب مجتمع‌های اداری در ورودی حتما بايد کنترل شود.  13) هميشه درب پشت بام را به قفل آويز مطمئن مجهز کنيد. 14) شماره و مشخصات لوازم اداره خود از قبيل لوازم صوتی و تصويری، فرش،رايانه،فکس و ... دقيق يادداشت کنيد و در صورت امکان از آنها عکس تهيّه کنيد تا در صورت وقوع سرقت، شناسايی و دستيابی مجدد به آنها امکان پذير باشد. 15) برای مواقع اضطراری شماره تلفن‌های مرکز نيروی انتظامی منطقه و کلانتری محل سکونت خود را در اختيار داشته باشيد تا هنگام لزوم بتوانيد سريعا با اين مرکز تماس بگيريد.

6)پدافند غیر عامل در برابر بیوتروریسم:

بيوتروريسم، عبارتست از سوء استفاده از عوامل ميکربی يا فراورده های آنها يا به عبارت جامع تر ، استفاده از عوامل بيولوژيک، به منظور ارعاب يا هلاکت انسانها و نابودی دامها يا گياهان.

  هرچند افکار و بعضا اعمال بيوتروريستی، درسطح محدودی از ديرباز سابقه داشته است ولی اخيرا در سطح وسيعی در محافل پزشکی و بهداشت، مطرح گرديده ، بيش از بيست جنگ افزار بيولوژيک را شناسائی و براساس ميزان کارائی آنها، طبقه بندی نموده اند و جديت موضوع در حديست که برخی از کشورها به توليد اين سلاح ها پرداخته و بعضی ديگر، پرسنل ارتش خود را عليه برخی از عوامل ميکربی بيوتروريسم، واکسينه کرده وجهت ارتقاء آگاهيهای عمومی و مخصوصا افراد در معرض خطر، قدمهای موثری برداشته اند. استفاده از سلاح‌های شيميايی در محيط جنگ رايج است و کمتر در محيط‌های تاسيساتی کاربرد دارد.

  براساس معاهدات بين‌المللی تهيّه، توليد، توسعه و استفاده از اين نوع عوامل حتی در جنگ‌ها نيز ممنوع و عملی ضدبشری است ولی متأسفانه برخی کشورهای پيشرفته عليرغم عضويت و امضاء معاهدات نابودسازی، عدم توليد بکارگيری اين نوع تسليحات ضدانسانی ضمن حفظ انبارهای اين تسليحات تحقيقات گسترده‌ای را جهت تهيّه و توليد انواع جديد آنها انجام می‌دهند و متأسفانه اين تهديد برای جهان بطور جدی وجود دارد و دوران دفاع مقدس شاهد استفاده گسترده دشمن با حمايت کشورهای پيشرفته از سلاح شيميايی و بعضاً بيولوژيک بوده‌ايم که شاهد آثار زيانبار آن بر ده‌ها هزارنفر از جمعيت رزمنده هاو مردم بی‌دفاع شهرهای مختلف کشورمان هستيم.   و يکی از تهديدات بسيار مهمی که امنيت ملّی، و سلامت زيرساخت‌های اساسی کشور يعنی نيروی انسانی، منابع آب، غذا، محصولات کشاورزی، دامی و نهاده‌های ملی را مورد تهديد قرار می‌دهد سلاح‌های کشتار جمعی هسته‌ای، شيميايی و بيولوژيک است.

  متأسفانه سلاح‌های بيولوژيک و بيوتروريسم بعنوان استفاده از ميکروب‌ها و سموم و ساير عوامل زيستی بر عليه انسان‌ها، دام‌ها و محصولات کشاورزی می‌تواند در زمان صلح و بطور مخفيانه نيز صورت گيرد بنابراين شيوع بيماری‌های خاص در بين انسان‌ها، دام‌ها و محصولات کشاورزی می‌تواند بطور عمدی و از طرف دشمنان جهت صدمه زدن به زيرساخت‌های اقتصادی و بر عليه امنيّت و آسايش مردم صورت گيرد و اين نيازمند هشياری جدی مسئولين بهداشتی کشور است .  علت اين امر اين است که بکارگيری مواد شيميايی و راديولوژيک را می‌توان با دستگاه‌ها و ابزارهای حساس حتی در مقادير بسيار کم هم تشخيص داد،ولی تشخيص حضور عوامل بيولوژيک و تفکيک بين عمدی و يا غيرعمدی بودن،شيوع و همه‌گيری‌های عفونی و سم، بسيار دشوار است و اکثراً مورد غفلت قرار می‌گيرد و ريشه‌يابی نمی‌گردد که آيا عامل اين بيماری با اهداف و نيت قبلی وارد کشور، مزارع و يا دام‌ها شده و يا بطور تصادفی و يا در نهايت بطور طبيعی شيوع يافته است .

   به دليل خطرات و آسيب‌های جدی بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و امنيتی عظيم شيوع اين بيماری‌ها که می‌تواند سبب ايجاد ناامنی ملّی، منطقه‌ای و بين‌المللی و حتّی بسته شدن مرزها و بلوکه شدن فعاليت‌های کشور گردد، همانند:شيوع طاعون هند و يا شيوع بيماری سارس در منطقه آسيای شرقی و يا شيوع آنفلوانزای مرغی و جنون گاوی و انواع آفات نباتی حساس و استراتژيک که سبب خسارت‌های هزاران ميلياردی در زمان صلح به کشورها می‌شود،توجّه به رعايت اصول پدافند غيرعامل در زيرساخت‌های بهداشتی درمانی، جهت پيشگيری از اين صدمات شامل: تقويت سيستم‌های مداوم و سريع اطّلاع، شبکه گردآوری اطّلاعات بيماری‌های انسانی، دامی و محصولات کشاورزی، آموزش نيروها در تشخيص سريع،مشکوک بودن همه‌گيری و گزارش آن به مرکز، تهيّه بانک‌های اطلاعاتی مستمر و فعال، نصب سيستم هشدار سريع در شناسايی حضور اين عوامل، سيستم‌های قوی مراقبت‌های مداوم بهداشتی شامل آزمايشگاه‌های سيار انفرادی، خودروهای آزمايشگاهی ساده و آزمايشگاه‌های مرجع تشخيص عوامل و اعمال روش‌های متنوع پدافند غيرعامل در آمادگی، پيشگيری، امداد و بازتوانی و مديريت بحران‌های اين عوامل خطرناک، ايجاد پناهگاه‌های عمومی، تخصصی و.... بر عليه اين عوامل و ساير روش‌هايی که در مقالات بعد بحث خواهد شد کشور را از آسيب احتمالی بکارگيری آشکار و يا مخفيانه آنها حفظ نمايند . اغلب کشورهای برای ايمن‌سازی زيرساخت‌های ملّی بر عليه تهديدات سلاح‌های کشتار جمعی برنامه گسترده پدافند غيرعامل دارند .

  شرايط خاص ايران در منطقه و تهديدات بکارگيری آشکار و مخفيانه از اين سلاح‌ها بر عليه کشور ضرورت برنامه‌ريزی مناسب برای دفاع از منابع، تأسيسات و تجهيزات ملّی را در زمان صلح برای بهره‌برداری در زمان بحران را ضروری ساخته است . در عين حال بايد توجّه داشت که تهديدات آينده بسيار متفاوت‌تر از تهديدات گذشته و فعلی است بنابراين بايد با آمادگی کامل در بعد نظامی و غيرنظامی و تقويت پدافند غيرعامل در سطح ملّی و همچنين نهاده‌های دفاعی کشور از نيروی انسانی تا منابع و تأسيسات، کشور را در مقابل اين خطرات تقويت کرد .

اولين گام در اين مسير شناسايی عرصه‌های مختلف تهديد نظير تهديد اقتصادی، اجتماعی،بهداشتی و تهديد بر عليه نيروها و تأسيسات و نهاده‌های نظامی و دفاعی است که می‌توان با شناسايی آنها در برابر آن دفاع مؤثر داشت و يا ميزان آسيب‌پذيری را به حداقل رساند .

بعضی اقدامات پزشکی راهبردی لازم : 1- توسعه داروها، واکسن­ها و تجهيزات پزشکی مناسب به منظور تقليل صدمات و کاهش تاثيرات ناشی از قرار گرفتن نيروها در معرض عوامل NBC .  2- تهيه و تدارک بيمارستان صحرايی و سيار، آمبولانس مخصوص انتقال مجروحان و چادر محافظ NBC مجهز به سامانه فيلتراسيون.  3- حفظ منابع راهبردی ذخيره داروها و واکسن های دفاعی به منظور حفظ توان رزمی و مداومت عمليات نيروهای نظامی و پشتيبانی از شهروندان به منظور افزايش بهره وری در سطح ملی در مقابله با تهديدات همه جانبه (زيرا صدمات حملات NBC محدود به نيروهای نظامی نمي شود و مردم منطقه مورد حمله را نيز صدمه مي زند).  4- انجام تحقيقات دفاع پزشکی در حوزه NBC و علوم زيستی توسط دانشگاه های علوم پزشکی.   5- توسعه واکسنها، آنتي سرمها، آنتي بيوتيکها، پادزهرها و اقدامات پزشکی برای بهبودی.  6- آموزش عمومی و تخصصی مديريت پزشکی آسيبها در برابر تهديدات غيرمتعارف برای افزايش سلامت جامعه.   7- تاييد يا رد سريع احتمال وجود يک عامل بيولوژيک با استفاده از آزمايشگاه های پيشرفته.  8- ايجادرشته های تخصصی جديددرارتباط باعوارض شيميايی،ميکروبی وتشعشعات هسته ای دردانشکده های پزشکی. 9- ارائه خدمات درمانی پيش بيمارستانی و بيمارستانی مناسب به مصدومان در صورت حمله احتمالی. 10- تهيه و بکارگيری تجهيزات متحرک شناسايی و نمونه­برداری از هوا ويژه عوامل شيميايی و بيولوژيک. 11- انجام تحقيقات به منظور رصد کردن آخرين تحولات در حوزه تهديدات و پدافند غيرعامل NBC به دليل ماهيت تکنولوژيکی و توليد علم. 12- طراحی و اجرای بانک اطلاعات GIS پدافند غيرعامل حوزه بهداشت و درمان.