«آفند » و « پدافند» سازی در اقتصاد مقاومتی
یکی ازتعاریف اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دفاعی است . این تعریف متوجه «هجمه شناسی»، «آفندشناسی» و «پدافندشناسی» ما در برابر آن هجمه است . یعنی ما باید ابتدا بررسی کنیم که مخالفان حمله به اقتصاد ایران و اخلال در آن را چگونه و با چه ابزارهایی صورت می دهند. بنابراین وقتی به اقتصاد مقاومتی دست یافته‌ایم که ابزارها و شیوه های هجمة دشمن را پیشاپیش شناخته باشیم و براین اساس، استراتژی مقاومت خود را علیه آنان تدوین و اجراکنیم.
بدیهی است تا آفند دشمن شناخته نشود ، مقاومت متناسب با آن هم طراحی و اجرا نخواهد شد. توانمندی آفندی در کنار پدافند هم بسیارمهم است. باید یاد بگیریم عملیات کنیم.اما سئوال این است که چرا دراین سی سال این کار را نکرده ایم ؟ چرا این سئوال به ذهن نیامده است؟
بر خلاف نظر بسیاری ، اقتصاد مقاومتی ، اقتصاد انفعالی و ریاضتی نیست. از یازده بنداقتصاد مقاومتی، تنها دو بند آن انفعالی بوده و ۹ بند دیگر تهاجمی ، آفندی و ایجابی هستند. باید بدانیم که اقتصاد مقاومتی ، به معنای اقتصاد مستحکم و شاخص است. اقتصاد مقاومتی یک مطلب کاملاً علمی است که بسیاری ازکشورهای جهان روی آن کار کرده‌اند و ادبیات خاص خودش را دارد.ازطرفی مطلبی کاملاً عقلانی است ، بدین مضمون که عقل اقتضاء می‌کند که هر نهادی سازة مستحکمی بسازد، فارغ از اینکه زلزله‌ای می‌خواهد بیاید یا نمی‌خواهد بیاید.محکم بودن سازه جزء اصول اولیة عقلانیت است . بنابراین اقتصاد کشور ما باید مستحکم باشد. تحریم شکنی و دورزدن تحریم ها یک حرکت آفندی است. ما باید نسبت به سلاح دشمن شناخت کافی داشته باشیم. انواع سناریوهایی که درحوزة اقتصاد کارگراست را باید فهرست کنیم و روی آن فکر و کارکنیم و نسبت به خیلی از آنها راهکار داشته باشیم.باید آینده شناسی در شناخت ابزار دشمن داشته و در به کارگیری ضد آن ، سلاح و پادزهرداشته باشیم.
حرکت آفندی نیازمند آن است که یک مزیتی وجود داشته باشد که با کمک آن، تحریم کنیم. در ادبیات اقتصاد تحریم به عنوان مثال یکبار اندونزی آمریکا را در مورد چوب تحریم کرده است. متأسفانه ما بررسی نکرده ایم که در چه زمینه‌هایی می‌توانیم آمریکا را تحریم کنیم.در دوره های متعددی اقتصاد آمریکا کاملاً متأثر از نفت بود و دچار افت و خیزهای شدیدی می شد، اما هم اکنون آمریکا فعالیت‌های زیادی در حوزه امنیت انرژی دارد و تکنولوژی خودش را تغییر داده است. مزیت نفت را از رقبا و بازار جهانی گرفته و حدود یک دهه است که اقتصاد آمریکا با بحران های نفتی ، دچار بحران نمی‌شود، چرا که انرژی های دیگری را جایگزین کرده است. درواقع آمریکا به نوعی این توان آفندی را از دیگران من جمله کشورمان ایران، گرفته است. پس لازم است که این پویایی را حس کنیم ، زیرا دشمن خودش را تکمیل می کند و نقاط ضعف خود را پوشش می دهد.
درجنگ اقتصادی ، یک پدافند هم داریم که تلاش می کنیم درمقابل دشمن ضربه نخوریم .پدافند، هر عملی را گویند که با استفاده از وسایل و امکانات موجود به منظورجلوگیری و مقاومت درمقابل پیشروی و انهدام نیروهای دشمن انجام می شود. مانند بنزین که دقیقاً توان آفندی دشمن را به پدافند تبدیل کردیم اگرپدافند، هوشمند، سریع وبه هنگام نباشد، پدافند نیست . پدافند یعنی پیش از برخورد و تأثیرگذاری ، با قدرت وارد شویم و جلوی آن را بگیریم. یکی ازلوازم واکنش هوشمند ، پیش بینی است. پیش بینی یک پدیده، نوعی بصیرت است و بدان معناست که بدانیم آن پدیده به کدام مسیر می رود.ا
گربه دنبال مرجعیت علمی و شناسایی تهدیدهای دشمن در بیست سال آینده هستیم ، باید پیش بینی درستی داشته باشیم. مثلاً، تهدیدات ویروسی ، میکروبی و جنگ سایبری که در حال حاضر وجود دارد را باید بیست سال قبل پیش بینی می کردیم تا بتوانیم واکنش هوشمند، به هنگام و سریعی داشته باشیم. اگربتوانیم به هنگام، فعال و هوشمند باشیم، پدافند ما درست عمل کرده است. واکنش هوشمند نیازمند مانور است. باید مانورهای اقتصادی برگزارکنیم تا درهنگام خطر و حمله اقتصادی بتوانیم پاسخ درست و به موقعی داشته باشیم . باید دشمن را رصد کنیم تا بتوانیم عکس العمل مناسب و به موقع داشته باشیم.
وجود دیدبانی خوب دررصد تحرکات دشمن بسیارمهم است.مثلاً باید بدانیم دشمن در کشورهای همسایه از نظر اقتصادی چه نقشی ایفا می کند.سفارتخانه های ایران باید پایگاه رصد مجلات و روزنامه‌های آنها باشند و سیگنال بفرستند که آن جا چه می گذرد، همانگونه که تمام زوایای زندگی ما در رصد غربی‌هاست .
آن جایی که می خواهیم حمله کنیم ، دقیقاً باید بدانیم حوزه های پدافندی ضعیف دشمن کجاست و چه ضعف هایی دارد؛ چه مزیت‌هایی بایدخلق کنیم و چه مزیت هایی داریم.به عنوان مثال سنگ مرمر و زعفران به عنوان مزیت هستند. بایدتوجه کنیم که مزیت هایمان چه چیزهایی است و همچنین در کنارخلق مزیت ، توجه کنیم مزیت‌هایی که درحال حاضرداریم ،آیا برای آفندکردن کافی است؟
در رویارویی با هرمسأله ای در اقتصاد مقاومتی حتماً باید تمام ظرفیت های کشور لیست شده و از این ظرفیت ها در مسیر اهداف استفاده شود. وقتی ظرفیت‌ها شناسایی شود ، علی القاعده باید فرصت ها و پتانسیل‌هایی را که در اقتصاد ایران وجود دارد، مدنظر قرار داد و مشخص کرد که امروز این فرصت ها چگونه می توانند شرایط را در مورد آن مصداق بهبود بخشند یا فرصتی را در ارتباط با آن مصداقی که می خواهد بررسی شود ، ایجادکنند.
به طورکلی ظرفیت های اقتصادی ایران دست کم می تواند شامل موارد ذیل باشد:
* ظرفیت های انسانی شامل جمعیت و نیروی کار
* ظرفیت های اجتماعی با توجه به پیشینة غنی فرهنگی ایران
* ظرفیت های جغرافیایی همچون پتانسیل های اقلیمی و آب و هوایی و موقعیت ژئوپلیتیک ایران که در یک منطقة حساس قرار دارد.
*ظرفیت همسایگی ها که ایران با ۱۵ کشور همسایه پیوند دارد
*موقعیت ژئواکونومیک ایران که به لحاظ اقتصادی، فضای سرزمینی ایران یک فضای مهم و استراتژیک در دنیا محسوب می شود.( واقع شدن ایران در مرکزقطب انرژی جهان موسوم به«بیضی انرژی» که شامل کشورهای حوزة خلیج فارس و دریای خزر است.)
* دسترسی به آبهای آزاد و ساحلی کشور با وجود چند هزار کیلومتر ساحل دریایی .
*منابع طبیعی شامل منابع زیرزمینی مثل نفت ، گاز و آبهای زیرزمینی و منابع رو زمینی مثل مراتع ، جنگل ها ، بیابان ها ، دشت ها ، کوه ها و خود زمین که پهنای جغرافیایی یک کشور ظرفیت محسوب می شود.
* زیرساخت های کشور اعم از زیرساخت های ارتباطی مثل شبکة راهها ، شبکه مخابراتی و انواع روش‌های ارتباطی مجازی و فیزیکی و همچنین شبکة تأمین انرژی مانند شبکة برق رسانی،سوخت رسانی ، گازرسانی و …
*ظرفیت های مالی و سرمایه‌ای
اقتصاد مقاومتی درون زاست، بدین معنا که تکیة اصلی آن بر نیروی داخلی است ، باید هرعامل مثبتی که دراقتصاد ایران وجود دارد را فهرست کرده و هر کدام از آنها را احیاء کنیم و درعین حال به لحاظ ارتباطات جهانی و بین المللی برون گراست. بدین معنا که بتوانیم بیشترین پیوندهای اقتصادی را با جهان برقرار سازیم . چراکه پیوند با دنیا ، اقتصاد را مقاوم می کند.لذا اقتصاد مقاومتی درشبکه ای پویا ازاقتصادجهانی معنادارمی شود و کشف ، به کارگیری و ساخت ظرفیت این شبکه برعهده ماست .
جهانی شدن اقتصاد موجب شده است تا مقاومت اقتصادی هم تعاریف جدیدی به خود بگیرد. از این رو ما نیازمند بازیگرانی خاص در عرصه اقتصاد جهانی و بازی در لایه های مختلف آشکار و پنهان هستیم. تحرک دستگاه دیپلماسی کشوربرای فعال کردن ظرفیت های بالقوه و فرصت های جهانی دراقتصاد مقاومتی بسیار مهم است.
یکی از موارد دیپلماسی اقتصادی این است که ببینیم چه بازاری و درکجا وجود دارد و به فعالان بازار داخل اطلاع دهیم تا جنس خود را در آنجا بفروشند.به عنوان مثال در سفارتخانه های چین فقط سه هزار نفردیپلمات اقتصادی وجود دارند که فرصت های مولد را شناسایی می کنند و آنها را به بدنه کشور و بازرگانان خود انتقال می دهند. اما در ایران ، ازکل کارمندهای سفارتخانه ها ، چند نفرمحدود دیپلمات تجاری داریم واین مسأله باعث می شود نتوانیم به موقع بازارهای هدف رابشناسیم و نیازهای موجود را برآورد کنیم. برای تحقق این امر بایستی حداقل ۵۰۰ دیپلمات تجاری اقتصادی داشته باشیم تا بتوانیم برون گرایی را برای اقتصاد مقاومتی اجراکنیم ؛ این درحالیست که در سال ۱۳۹۰ که سال جهاد اقتصادی نامیده شده بود ، معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه تعطیل شد.با این وضع آیا می شود حرکت آفندی کرد؟
همچنین لازم است تا به طور جدی در گردآوری و استفاده از تجارب اقتصادی دیگرکشورها در زمینه های مشابه اهتمام ورزیم.چراکه هرکشوری احتمالاً در برهه ای از زمان با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم کرده است.اگردستگاه دیپلماسی کشوراین تجربیات را گردآوری کندو در اختیار فعالان و محققان اقتصادی قرار دهد،برای اقتصاد کشور بسیار راه گشاخواهد بود.
درعبارت های مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی ، به کرات کلمات توانمندی ، آفندی ، بازدارندگی وآسیب پذیری به چشم می خورد.همانگونه که از اسم بازدارندگی مشخص است ، دشمن نباید حتی به مخیله اش هم خطور کند وارد جنگ اقتصادی شود ؛ کما اینکه در حوزه نظامی این اتفاق افتاده است.
مقاوم سازی در برابر فشارها، تهدیدها و تلاش خصم آلود دشمن لازم است .
ما باید بازدارنده باشیم، توانمندی آفندی داشته باشیم و همچنین واکنش هوشمند ، فعال ، سریع ، به هنگام و پدافندی داشته باشیم و نظام سلطه را عقب برانیم.
برگرفته ازسایتhttp://www.ettelaat.com
برچسب‌ها: پدافند, پدافندغیرعامل, استتار, آفند
